Waarom doen we wat we doen?

Onlangs stelde iemand de vraag in een LinkedIn community over de arbeidsmarkt waarom mensen betekenisvol werk willen doen? Wat streven we na en wat zijn onze motieven en drijfveren om dit te doen?


Nou niet echt een vraag waar je zo maar even antwoord opgeeft. Het lijkt wel, nee, het is, juist die vraag waar de mensheid zich al vanaf het ‘begin der tijden’ mee bezig houd om te beantwoorden. Een dergelijke vraag die snel gesteld is vergt echter een antwoord met toch wel wat diepgang en achtergrond en meer dan één regel om het uit te leggen. Alhoewel ik mezelf geen expert vind op dit gebied heb ik de afgelopen jaren toch wel wat dingen geleerd en ervaren die ik hierin als antwoord zou willen geven (de meeste van deze zaken komen van Anthony Robbins seminars en een theologische en filosofische invalshoek).

Ook al zijn we allemaal unieke en speciale persoonlijkheden, vele van ons zitten op dezelfde manier in elkaar. Het maakt niet uit wie we zijn in de wereld of wat we doen, er is een algemene reden WAAROM we dingen doen die we doen. En die reden is de menselijke behoefte. Zonder dat we het ons ook maar realiseren streven we allemaal bepaalde behoeften na die voldoen aan een bepaald patroon. En daarin handelen we nou net allemaal op dezelfde manier. We proberen allemaal ongemerkt op onze eigen manier die behoeften te vervullen en dat is nou net onze drijfveer, waarom we dingen doen die we doen.

Dit hangt allemaal samen met onze zoektocht naar onze identiteit, naar wie we zijn, wat we willen en waar we ons naartoe ontwikkelen. Deze zaken worden gekopppeld aan onze primaire levensbehoeften. Zo zijn alle menselijke behoeften terug te brengen tot een 6 tal hoofdbehoeften, te weten:

De behoefte voor zekerheid.
Iedereen heeft angsten en we zijn allemaal bang voor bepaalde zaken in het leven. Angst voelt niet goed en daarom proberen we zo goed mogelijk om angsten uit de weg te gaan. Dat gevoel om angsten uit de weg te gaan is het creeren van zekerheid. Het gevoel dat je in controle bent, dat je weet wat er gaat komen en dat je weet hoe je moet handelen in bepaalde situaties. Het gevoel van zekerheid voelt goed en is een veel beter alternatief dan het gevoel van angst waar iedereen een hekel aan heeft. Om dat gevoel van zekerheid te ervaren doen we allemaal dingen waar we goed in zijn, zoeken we vrienden en familie op om tijd met ze te besteden. Sommigen zoeken daarom spiritualiteit of anderen doen dingen waar ze zich goed bij voelen zoals ‘eten’.

De behoefte voor onzekerheid of varieteit
Natuurlijk als we elke dag in en uit altijd maar zekerheid zouden hebben en precies zouden weten wat er gebeurd, zouden we ons natuurlijk binnen de kortste keren enorm vervelen. Zo goed als het is of voelt om gezellig met je gezin om de tafel te zitten en met elkaar te eten, we vinden het allemaal wel eens leuk om met onze geliefde naar een lekker restaurant te gaan. Of kicken we op de sprong van de hoge duikplank of voor sommigen zelfs het gevoel om uit een vliegtuig of van een berg te springen. Iedereen ervaart dit op zijn eigen manier en allemaal met zijn eigen intensiteit. De basis echter is wanneer we een bepaalde mate van zekerheid in ons leven hebben gaan we op zoek naar onzekerheid. En willen we ons nieuwe dingen eigen maken waar we nog niet bekend mee zijn, zoals sporten, het ontmoeten van nieuwe mensen of het eten van ander voedsel.

De behoefte om betekenis te hebben
Iedereen wil het gevoel hebben iets te betekenen. Iedereen wil op een zeker moment zijn grootsheid en bestaansrecht ervaren onder het motto van “I breathe , so I live”. Mensen zoeken dit gevoel door aandacht en goedkeuring te krijgen van anderen of van zichtzelf. Te horen dat ze iets goed doen of gedaan hebben. Mensen gaan zelfs zo ver dat wanneer ze zich onbelangrijk voelen of niet van betekenis voelen dat ze destructief gedrag gaan vertonen om daar dan maar van te ervaren dat ze er betekenisvol in kunnen zijn. Zo kunnen ze boos of agressief verdrag vertonen. Andere klagen weer over hoe onbetekenisvol ze zijn of hoeveel problemen ze wel niet hebben, alleen maar om aandacht te krijgen. En het grappige is dat we dit allemaal onbewust doen.

De behoefte om verbonden te zijn en liefde te voelen
Alle mensen hebben de noodzaak om zich verbonden te voelen met iemand of iets. Dit kan een persoon zijn, een hond, een kat, een programma, een gewoonte of zelfs zichzelf. Het voelt goed om met je vrienden te hangen, of gezellig iets te doen. Het voelt goed om met je geliefde levenservaringen te kunnen delen of om gewoon lekker je hond uit te laten. Soms voelt het gewoon goed om alleen te zijn en die verbondenheid met je eigen ziel te ervaren. Verbonden heid kan in de vorm zijn van liefde, vriendschap of andere manier van interactie. In het geval van het destructieve gedrag kan het zelfs de verbondenheid zijn die iemand ervaart wanneer die met een ander vecht.

De behoefte om te groeien
Alles in het leven maakt een opgaande of neergaande beweging. Kinderen en volwassenen groeien op verschillende manieren, planten, bomen en struiken groeien of gaan dood. Wanneer we ons in een groeiende beweging bevinden voelen we ons goed en zien we er goed uit. Kijk maar naar planten. Wanneer ze groeien zijn ze mooi en groen en wanneer de herfst komt valt alles uit en worden ze grauw. Zo ook met ons we groeien of we gaan dood. Deze groei maken we door, door met mensen om te gaan, activiteiten te ondernemen, te werken, of wat dan ook maar te doen waardoor we groei ervaren.

De behoefte om bij te dragen
Tot slot en zeker niet onbelangrijk is de behoefte om bij te dragen. Iets te doen voor anderen. Helpen bij de afwas, je kinderen helpen bij het leren van een nieuwe sport of het eten geven aan daklozen geeft een goed gevoel waardoor we iets kunnen betekenen voor een ander. Mensen kunnen uiteindelijk niet echt gelukkig zijn als ze niet op een bepaalde manier kunnen bijdragen aan het leven van iemand anders. Een kind, een partner, een collega of een wild vreemde.

Al deze items hebben met elkaar te maken en versterken of ondersteunen elkaar op bepaalde manieren. Een ieder van ons zal in zijn leven proberen deze zes behoeften na te streven of te ervaren. Zij het op een positieve of een negatieve manier. Het oppakken van een nieuwe sport die we willen leren zorgt op een positieve manier voor varieteit of het ongegeneerd over de snelweg scheuren (wat we allemaal wel eens lekker vinden) is daar een negatieve vorm van.

Werken is één ding om ons van zekerheid in het leven te voorzien, maar als we die zekerheid dan eenmaal gevonden hebben omdat we een goed inkomen hebben weten te verwerven willen we ineens een baan met ‘meer uitdaging’. Waarschijnlijk de meeste gebruikte zin in sollicitatiegesprekken. Die uitdaging zoeken we vanuit de behoefte om te willen groeien of de behoefte om voor varieteit te ervaren. Andere identificeren zich beter met ‘betekenisvol werken’ omdat ze graag bij willen dragen. Op verschillende momenten in ons leven zullen we deze behoeften op verschillende manieren belichten en ervaren en de vervulling van één zal leiden tot de noodzaak van het vervullen van de ander. Iedereen heeft de neiging om een bepaalde behoefte altijd als belangrijkste te ervaren. Mensen kunnen niet werkelijk gelukkig zijn of hun eigen identiteit vinden wanneer ze niet aan die ene behoefte voldoen, omdat die net iets belangrijker is dan de anderen.

Het is belangrijk dat we deze behoeften vervullen en dat we ze herkennen omdat ze uiteindelijk bepalen hoe gelukkig we zijn en wat de kwaliteit is van ons leven. Wat is jou belangrijkste behoefte? En is dat echt zo, of vertelt je omgeving je dat?

Zo dus, alsjeblieft! Het antwoord. Althans, mijn versie van de waarheid. En ondertussen heb ik hier voormezelf de behoefte van ‘willen bijdragen’ kunnen vervullen. Ik ga ervan uit dat je er wat aan hebt!